Christine Karman wil een hoofdrol in cyberspace

Eind oktober werd een begin gemaakt met het Twinning-project. Het doel van dit overheidsinitiatief is beginnende ondernemers in de IT-sector op weg te helpen met financiële steun en advies op het terrein van bedrijfsvoering en management. Voorwaarde voor deelneming is dat bedrijven over een innovatief product beschikken waarvoor naar verwachting belangstelling bestaat. Dit is het tweede artikel uit een serie over deelnemende bedrijven aan Twinning.

Trillian is de enige vrouwelijke hoofdrolspeler in het science fiction verhaal Hitch Hikers' Guide to the Galaxy. Tryllian - met een y, want dat oogt 'sexier' - is de firma die Christine Karman heeft opgericht om de hooidrol te verwerven in de reëel bestaande cyberspace.

De sterrenkundige Karman (44) zal volgende maand het eerste product tonen waarmee zij het Internet hoopt te veroveren. Tryllian BV - een half jaar oud, negen werknemers - ontwikkelt agents, programma's die in opdracht van de gebruiker de informatie uit het net vissen die hij nodig heeft.

Big deal! Zoekmachines - Alta Vista, Yahoo!, Infoseek - zijn er sinds jaar en dag. Christine Karman zegt dat zij intelligente agenten in de aanbieding heeft. De programma's leren de voorkeuren van hun opdrachtgevers kennen, zullen suggesties doen om nauwkeuriger zoekopdrachten te geven, kunnen zelfstandig op pad gaan , alternatieven aanbieden. Netsurfers worden verlost van de redundante onzin of reeds lang beschimmelde informatie waar zij nu na een zoekopdracht mee worden overladen.

Niet alleen bij het zoeken naar informatie zouden intelligente agenten goede diensten kunnen bewijzen. Ook voor handel via het net zijn er mogelijkheden. "Zou het niet aardig zijn als je, wanneer je een CD gaat bestellen, erop words gewezen dat er in het genre waar je van houdt nog meer muziekopnamen zijn uitgebracht die je wellicht best zou willen hebben." Leuk voor de muziekliefhebber, maar zeker zo aardig voor de muziekhandel.

Kennis

De agents beschikken over, wet vroeger heette, kunstmatige intelligentie. Om keuzen te kunnen maken en alternatieven te kunnen voorleggen zullen ze kennis moeten hebben van het referentiekader van de opdrachtgever en van het aanbod.

De agenten zijn ook mobiel. Het programma gaat van de ene naar de andere computer en haalt de informatie op. Karman: "Een mogelijke toe passing is assistentie verlenen bij het doen van een belastingaangifte. Stel dat je op de computer bezig bent met het invullen van het formulier en er komt een vraag waar je niet goed read mee weet. Je kunt den de agent opdracht geven naar de computer van je belastingadviseur te gaan. Die ken de vraag beantwoorden zodra hij gelegenheid heeft en de agent keert met het antwoord terug." Op de vraag of je niet beter even kunt bellen, zegt ze: "Die fiscalist zal op dat moment net geen tijd hebben."

De agent van Tryllian ken zelfstandig het net opgaan om informatie op te sporen. De zoekacties worden dus niet uitgevoerd vanaf een vaste server, wet zoekmachines wel doen. Bovendien is de Tryllian-agent in staat informatie uit te wisselen met andere agenten die hij op Internet tegenkomt. Als agent A over een bepaald onderwerp zinvolle informatie heeft gevonden en agent B tegenkomt die near hetzelfde op zoek is, ken de informatie worden doorgegeven aan B. De Tryllian-agent is platformonafhankelijk omdat hij volledig in Java is geschreven en sluit aan bij Jini van Sun.

Het tijdperk van de intelligente agenten werd al vier jaar geleden aangekondigd. Inmiddels is een groot aantal ondernemingen in de weer ze op de wereld te zetten.

Marktplaatsen

Karman noemt haar product een twee-in-een-product: "Het bestaat uit een agent en uit software om zogeheten marktplaatsen op Internet te creëren voor de uitwisseling van informatie. Op deze marktplaatsen lopen de agente rond om informatie te verzamelen voor de Internet-gebruiker, terwijl de software is bestemd voor de organisaties die de informatie aanbieden."

Karman denkt de superieure technologie te hebben waarmee zinvolle toepassingen kunnen worden ontwikkeld, maar is nog niet bereid haar geheimen prijs te geven. Toch zal dat moeten gebeuren wil men de hoofdrol krijgen toebedeeld. Er zal nog meer moeten gebeuren. Er zal een hype moeten worden gecreëerd rond Tryllian en rond het verschijnsel agente. Daar is medewerking voor nodig van een groot aantal marktpartijen. In het geval van de fiscale agent zullen de belastingadviseurs moeten meewerken. Nederland is echter niet hyperig van aard.

Christine Karman weet het. Nederland is voorzichtig en uitgerekend de automatiseringssector is zelfs conservatief. Ze werkte voor BSO aan expertsystemen, objectoriëntatie en C++. Maar nog in de tijd van BSO's schepper Eckart Wintzen werden de toen avant-gardistische ontwikkelingen op sterk water gezet.

In 1994 had ze een blauwdruk voor een intranet klaarliggen, maar de top van de organisatie zag er niets in. Ze stelde vijf jaar geleden voor alle software - die sowieso een afschrijvingstermijn heeft van vijf jaar - te vervangen door nieuwe zodat het millenniumprobleem zich niet zou voordoen, maar het gebeurde niet. "Alles wat men zijn klanten aanraadt te doen, laat men intern na. Als het om het toepassen van technologie gaat, is er geen conservatievere bedrijfstak dan de automatisering."

Maar ook in andere sectoren heeft ze te maken gehad met voorzichtigheid. Met financiële steun van Aegon ontwikkelde ze een betalingssysteem voor het Internet. Ze werd octrooihoudster van een beveiligd systeem voordat I-Pay en Digicash zich manifesteerden. Aegon durfde er echter niet mee door te gaan. De tijd was er nog niet rijp voor.

Karman was een paar keer te vroeg. Met de introductie van haar intelligente agenten denkt ze het juiste moment te hebben gekozen. Nu staat ze voor een nieuwe opgave: de wereld ervan overtuigen dat Tryllian het beste product heeft en het vinden van financiers. Voor de financiering van het ontwikkelingswerk heeft ze twee particulieren - van buiten de IT-sector - gevonden. Voor de volgende financieringsronde kan ze rekenen op het Twinning Center. Er moet zeker nog een derde ronde volgen Voor het zover is denkt ze al een andere kwestie te hebben geregeld: aanwezigheid in Silicon Valley.

J. Bakker

Automatiseringsgids/06-11-98